AKTUALNOŚCI

  
 

Sekcja warcabowa
06.10.2008 

Już 17 października br. zacznie funkcjonować w Ośrodku sekcja warcabowa. Zajęcia odbywać się będą w każdy piątek w od godz. 16:00 do godz. 18:00. Zajęcia prowadził będzie Kazimierz Kaczuga - pasjonat gry w warcaby, który zwyciężył w wielu turniejach warcabowych.

Na potrzeby organizowanej sekcji Kazimierz Kaczuga opracował "Program nauki gry w warcaby", który realizowany będzie podczas zajęć.

Wszystkich zainteresowanych nauką gry w warcaby i doskonaleniem swoich umiejętności serdecznie zapraszamy do naszej nowej sekcji.

PROGRAM NAUKI GRY W WARCABY
Autor: Kazimierz Kaczuga

Warcaby odgrywają istotną rolę w nabywaniu i kształtowaniu wielu umiejętności wykorzystywanych przez człowieka w ciągu całego życia. Wprowadzenie nauki gry w warcaby w młodszym wieku szkolnym wpływa wszechstronnie na rozwój uczniów. Dzieci uczące się tej gry dostrzegają w niej przede wszystkim rozrywkę, nie zdając sobie sprawy, że bawiąc się drewnianym wojskiem uczą się i doskonalą swoje umysły. Grając w warcaby należy przestrzegać określonych zasad i reguł. Każdy warcabista musi więc wykazać się zdyscyplinowaniem oraz wyobraźnią. Biorąc powyższe pod uwagę można określić, w jakich płaszczyznach warcaby wpływają na rozwój psychiczny i intelektualny dziecka:

  1. Rozwój zainteresowań - dziecko poznaje nową dyscyplinę, której istotą jest samodzielne, logiczne rozumowanie łączące poszczególne elementy wiedzy w jedną harmonijną całość;
  2. Aktywność twórcza - specyfika gry w warcaby wyklucza odtwórcze traktowanie tego zagadnienia. Wszelkie próby bezmyślnego naśladownictwa skazane są na niepowodzenie. Dziecko samo kreuje wydarzenia na szachownicy i ponosi za nie odpowiedzialność;
  3. Rozwijanie pamięci i uwagi - główną umiejętnością w warcabach jest zdolność zreasumowania każdej pozycji w sposób dynamiczny w kategoriach najważniejszych jej elementów. Cała szachownica zostaje ukształtowana w przestrzenno-czasową postać, czyli wzorzec P. G. Zimbardo, F. L. Ruch: "Psychologia i życie", Warszawa, 1997 r., s. 198). Towarzyszy temu rozwój wyobrażani wzrokowej i koncentracji;
  4. Myślenie logiczno-wyobrażeniowe - ludzie myślą czasami za pomocą wyobrażeń, które są obrazami psychicznymi rzeczywistych doznań zmysłowych;
  5. Rozwój pozytywnych sfer osobowości - warcaby wykształcają poczucie obiektywizmu, uznawanie prawd innych ludzi, uczą tolerancji i reakcji na niepowodzenia;
  6. Konsekwencja i wytrwałość w działaniu - dzieci mające styczność z warcabami zupełnie inaczej podchodzą do porażek. Zazwyczaj ponownie starają się rozwiązać określony problem i czynią to aż do skutku, podczas gdy ich rówieśnicy rezygnują z wykonania zadania, bądź obniżają sobie skalę trudności;
  7. Aspekty wychowawcze - można je rozpatrywać w kategoriach kary i nagrody. Czymże innym jak nie kara jest przegrana? W dodatku wymierzona natychmiast i adekwatnie do czynu. To samo można powiedzieć o nagrodzie, jaką bez wątpienia jest dla młodego człowieka zwycięstwo osiągnięte dzięki sile własnego umysłu.

Czym więc są warcaby? W naszym rozumieniu to nic innego jak narzędzie stymulujące rozwój emocjonalny i intelektualny dziecka, kształtujące jego osobowość i pozwalające na rozwój twórczego potencjału, który drzemie w każdym młodym człowieku.

UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU

Program nauki gry w warcaby przeznaczony jest w zasadzie dla dzieci klas I-III szkoły podstawowej. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby w razie potrzeby był również realizowany w cyklu dwu-, trzyletnim z dziećmi starszymi, które dopiero zaczynają swoją przygodę z warcabami. Pełny zakres programu przewiduje 52 godziny w cyklu rocznym ( 2 godziny tygodniowo). Program można rozszerzać. Środki dydaktyczne jakimi dysponuje nauczyciel to: tablica demonstracyjna, fachowa literatura oraz sprzęt szachowy. Dobór metod pracy pozostaje w ścisłym związku ze sformułowanymi przez znakomitego pedagoga prof. Wincentego Okonia, czterema drogami nauczania, które znajdują zastosowanie również w praktyce klas początkowych:

  • Przyswajanie - metody podające - informacje, objaśnienia, opis przedmiotów, zjawisk, sytuacji, podawanie gotowych wzorów do naśladowania;
  • Odkrywanie - metody poszukujące - rozwiązywanie przez uczniów problemów o charakterze praktycznym, a w elementarnym stopniu również i teoretycznych, dyskusja, inspirowanie do samodzielnego myślenia;
  • Przeżywanie - metody eksponujące - sytuacje dostarczające uczniom przeżyć emocjonalnych, pozwalające na formułowanie pewnych sądów;
  • Działanie - metody praktyczne - wiązanie poznawania, informacji z działaniem praktycznym.

Jak wynika z przedstawionych meto, niezbędne jest łączenie treści teoretycznych i praktycznych. Jednostkę lekcyjną należy więc podzielić na dwie części. Wprowadzenie nowego materiału powinno zajmować nie więcej niż 15-20 minut, a pozostałą cześć lekcji trzeba przeznaczyć na grę z rówieśnikami i inne formy ćwiczeń praktycznych. W przeciwnym razie nastąpi szybkie zniechęcenie dziecka, wynikające z krótkiego okresu koncentracji i percepcji małego ucznia. Do tego czasu polecane są następujące pozycje z przedmiotowej literatury: "Gramy w polską damę", Romuald Frey, Maria Moldenhawer, Warszawa, 1985 oraz "Cudowny świat warcabów", Edward Burzyński, Szczecin, 2005, Dom Wydawniczo-Handlowy "Warcpol".

Przed przystąpieniem do realizacji programu należy zwrócić uwagę, że został on napisany dla dzieci, które w klasie warcabowej znajdą się często przypadkowo. Nie będzie to więc wyselekcjonowana grupa, z jaką mają do czynienia w klubach.
Zadaniem tego programu nie jest szybkie wytrenowanie mistrzów a jedynie nauczenie możliwie jak największej ilości dzieci gry w szachy. Daje on jednak solidne podstawy przed przystąpieniem do treningów w klubie lub na zajęciach pozalekcyjnych.

Godzinowy i tematyczny program zajęć

  • Szachownica i jej właściwości - 2 godz.
    - przekątne
    - nazwy pól i odszukiwanie ich na szachownicy
     
  • Właściwości bierek i pojęcia warcabowe - 6 godz.
    - pojęcie bierki (kamienia), wykonywanie posunięć
    - pojęcie dynamiki, zasady zamiany kamienia na damkę, wykonywanie posunięć
     
  • Elementarne zakończenia partii warcabowej - 10 godz.
    - zbicie wszystkich bierek przeciwnika
    - pojęcie remisu
    - poddanie partii
    - zużycie czasu należnego dla zawodnika
     
  • Teoria debiutów, czyli jak rozpocząć partię warcabów? - 10 godz.
    - pionami do centrum
    - wyprowadzanie bierek
    - zapoznanie się z nazewnictwem debiutów i ich rodzajów
     
  • Taktyka warcabowa - 15 godz.
    - atakowanie bierek przeciwnika
    - obrona przed atakiem rywala
    - wymienianie bierek
    - zdobywanie materiału
    - typowe kombinacje warcabowe
     
  • Quizy i zadania szachowe - 9 godz.
    -rozwiązywanie zadań warcabowych

Razem 52 godziny.

 

|  do góry  |